Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Tanım ve Kapsam

• Rehberlik Hizmetleri: Öğrencinin akademik ve mesleki gelişimini yönlendiren, eğitim planlarına yardımcı olan danışmanlık faaliyetleri.

• Psikolojik Danışmanlık: Duygusal ve davranışsal sorunların, aile ilişkilerinin, benlik saygısının ve kaygı-stres düzeyinin ele alındığı birebir görüşmeler.

• Psikolojik Test ve Ölçekler: Öğrencinin ilgi, yetenek ve kişilik profillerini çıkaran envanter ve test uygulamaları.

• Kriz Müdahalesi: Akut stres, kaygı atakları veya travmatik tepkiler halinde hızlı destek ve yönlendirme.

• Grup Çalışmaları ve Atölyeler: Sosyal beceri geliştirme, öfke kontrolü, iletişim atölyeleri, stres yönetimi seminerleri.

Bu program; hem bireysel hem de grup düzeyinde; akademik rehberlik, kariyer planlama, duygu-davranış yönetimi, aile danışmanlığı ve yaşam becerileri eğitimlerini içerir.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Hedef Kitle

• Öğrenciler (İlkokul–Lise): Akademik yönelim, çalışma alışkanlıkları, sınav kaygısı ve sosyal uyum sorunları yaşayan çocuk ve ergen grubu.

• Yükseköğrenim Öğrencileri: Üniversite ve lisansüstü dönemlerinde kariyer planlama, motivasyon desteği ve yaşam becerisi gelişimine ihtiyaç duyan genç yetişkinler.

• Yetişkinler ve Aile Üyeleri: İş stresi, aile içi iletişim çatışmaları, çift terapisi, ebeveynlik becerileri ve yaşam dengesi konularında destek arayan bireyler.

• Özel Eğitim Gereksinimi Olanlar: Rehberlik ve psikolojik danışmanlıkla öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği, davranışsal sorunlar ve öz bakım becerilerini bütüncül ele almak isteyenler.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Programın Amaç ve Hedefleri

• Duygusal Düzenleme: Bireyin stres, kaygı, öfke ve üzüntü gibi duygularını tanıyarak sağlıklı biçimde yönetmesini sağlamak.

• Öz Farkındalık ve Benlik Saygısı: Kişinin güçlü yanlarını ve zayıf yönlerini fark edip, benlik saygısını ve öz yeterlilik duygusunu güçlendirmek.

• Sosyal Beceriler: İletişim, empati, çatışma çözme ve grup içinde iş birliği becerilerini geliştirmek.

• Akademik ve Kariyer Rehberliği: Hedef belirleme, meslek seçimi, çalışma stratejileri ve etkin zaman yönetimi konusunda yol göstermek.

• Aile Dinamikleri: Ebeveyn-çocuk ilişkileri, çiftler arası iletişim, kuşaklar arası çatışmalar ve aile desteğini optimize etmek.

• Krize Müdahale ve Dayanıklılık: Ani stres yaratan olaylara hızlı tepki, travma sonrası direnç (resilience) ve iyileşme süreçlerini desteklemek.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Değerlendirme Süreci

• Ön Görüşme: Başvuru formu ve ilk birebir görüşmeyle sorunun kapsamı, beklentiler ve öncelikli ihtiyaçlar belirlenir.

• Envanter ve Testler: Kişilik ölçekleri (örneğin MBTI, Big Five), kaygı ve depresyon ölçekleri (SAS, BDI), akademik ilgi ve yetenek testleri uygulanır.

• Gözlem ve Analiz: Grup etkileşim seanslarında sosyal beceri düzeyi ve iletişim tarzı gözlemlenir; gerektiğinde video kaydı analizi yapılır.

• Bireysel Profil Çıkarımı: Toplanan veriler ışığında danışan profili, hedef davranış ve gelişim alanları detaylı raporlanır.

• Bireysel Planlama Toplantısı: Danışan ve/veya ailesiyle paylaşılan sonuçlar doğrultusunda SMART hedefler oluşturulur.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Müdahale ve Yöntemsel Yaklaşımlar

Bireysel Psikolojik Danışmanlık

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarını tanıma, sorgulama ve yerine işlevsel alternatifler geliştirme.

• Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Duyguların kabulü, değer odaklı hareket ve zihinsel esneklik kazandırma.

• Problem Çözme Eğitimi: Sistematik adımlarla sorun tanımlama, alternatif üretme, uygulama ve değerlendirme becerileri.

• Gevşeme ve Mindfulness: Progresif kas gevşetme, nefes teknikleri ve farkındalık meditasyonlarıyla stres yönetimi.

Grup Terapi ve Atölyeler

• Sosyal Beceri Grupları: Rol play, drama ve etkileşim oyunlarıyla empati ve iletişim pratiği.

• Öfke Kontrolü Atölyeleri: Duygu tanıma, fizyolojik uyarılma yönetimi ve sağlıklı ifade becerileri kazanma.

• Sınav Kaygısı Seminerleri: Sınav stresiyle başa çıkma stratejileri, etkili tekrar planları ve sınav günü uygulamaları.

• Ebeveyn Atölyeleri: Çocuk yetiştirme stilleri, tutarlı disiplin, olumlu pekiştirme ve aile içi iletişim becerileri.

Aile Danışmanlığı

• Çift Terapisi: İlişki dinamikleri, çatışma çözme ve ortak hedefler oluşturma.

• Ebeveyn-Çocuk Etkileşimi: Oyun terapisi, yapılandırılmış rutinler ve duygu paylaşım seanslarıyla bağ kuvvetlendirme.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Multidisipliner İşbirliği

• Psikolojik Danışmanlar & Psikologlar: Bireyin duygusal ve davranışsal süreçlerini yönetir.

• Rehber Öğretmenler: Akademik ve kariyer planlamada yol gösterir.

• Dil ve Konuşma Terapistleri: İletişim becerilerini pekiştirir.

• Ergoterapistler: Dikkat, konsantrasyon ve günlük yaşam becerilerindeki duyusal boyutu ele alır.

• Psikiyatri Uzmanları (Gerekirse): İlaç yönetimi ve klinik tanı süreçlerinde konsültasyon sağlar.

Her disiplin, danışanın ihtiyaçları doğrultusunda ortak vaka toplantılarında koordineli planlama ve izleme gerçekleştirir.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Aile ve Sosyal Çevre Katılımı

• Periyodik Geri Bildirim Toplantıları: Aile ve ilgili öğretmenlerle çeyrek dönem raporları.

• Evde Uygulama Rehberleri: Seans dışında uygulanacak etkinlik, egzersiz ve destek materyalleri.

• Okul Koordinasyonu: Ders programı, sınav tarihleri ve okul içi sosyal aktivitelerle uyumlu danışmanlık.

• Topluluk Destek Grupları: Benzer deneyime sahip aile ve bireylerin bir araya gelip deneyimlerini paylaştığı buluşmalar.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Uygulama Süresi ve İzleme

• Başlangıç Dönemi (1–4 Seans): İlk değerlendirme, acil ihtiyaçların belirlenmesi ve hedeflerin netleştirilmesi.

• Orta Dönem (5–12 Seans): Seçilen yöntemlerin uygulanması, ilerleme takibi.

• Pekiştirme ve Sürdürme (13+ Seans): Kazanılan becerilerin günlük hayata entegrasyonu, yeniden değerlendirme ve yeni hedefler.

• Periyodik Ölçümler: Her 6 haftada bir psikometrik ölçekler ve öz-rapor anketleriyle objektif değerlendirme.

• Yıllık Sonuç Raporu: Psikolojik, akademik ve sosyal başa çıkma düzeylerindeki gelişmeler özetlenir.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Beklenen Kazanımlar

• Azalan kaygı ve stres: Günlük yaşamda daha dengeli ruh hali, kriz anlarında sağlıklı başa çıkma.

• Gelişen öz farkındalık: Düşünce-duygu-davranış arasındaki ilişkiyi anlama ve yönetme becerisi.

• Artan sosyal uyum: Grup içi etkileşimlerde akıcılık, empati ve çatışma çözme yetkinlikleri.

• Yükselen akademik motivasyon: Hedef odaklı çalışma alışkanlıkları ve özgüvenle sınav performansında iyileşme.

• Sağlıklı aile dinamikleri: İletişimde açıklık, tutarlı kural ve rutinler, destekleyici aile ilişkileri.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Örnek Vaka

Murat (15 yaş): Ortaokul döneminde yoğun sınav kaygısı, uyku düzensizliği ve evde aşırı tepkiler sergiliyordu. İlk dört seansta BDT odaklı düşünce kaydı çalışmaları ve gevşeme teknikleriyle kaygı düzeyi %50 azaldı. Grup atölyelerinde empati ve iletişim becerileri pratik etti. Aile danışmanlığında ebeveyn-çocuk etkileşimi güçlendirildi. 12. seansta Matematik ve Türkçe testlerindeki başarı puanları %30 arttı, aile içi çatışmalar belirgin şekilde azaldı.

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––